Yezd
Bölge halkı tarafından dilek ve adak ağacı olarak da görülen Eberkuh Servi Ağacı, ülkenin kültürel mirasında önemli yer tutuyor.
İran'ın en yaşlı ağacı hakkında birçok rivayet mevcut. Kimileri ağaca can suyunu Nuh Peygamber'in oğlu Yafes'in verdiğine inanırken, kimileri de peygamber olarak kabul edilen Zerdüşt'ün ağacı diktiğine ilişkin efsanelerden söz ediyor.
Dünyanın en yaşlı ağaçlarından
Dünyanın en yaşlı ağaçlarından biri sayılan ve bilimsel adı "cuppresus sempervirens" olan Eberkuh Servi Ağacı'nın boyu yaklaşık 28 metre. Ağacın gövde çapı 4 metreyi, bazı dallarının uzunluğu ise 2,5 metreyi buluyor.
Akdeniz iklimine ait ve Şiraz türü bir ağaç olarak kabul edilen Eberkuh Servi Ağacı, asırlara meydan okuyor.
13. ve 14. yüzyıllarda yaşayan İranlı ünlü tarihçi ve coğrafyacı Hamdullah Müstevfî El-Kazvînî, Nüzhetu'l-Kulûb adlı önemli eserinde, bu ağaçla ilgili "Eberkuh'ta şöhreti dünyaya yayılan bir servi var. Belh ve Keşmir servileri çok ünlüdür ancak bu onlardan daha uzun ve daha büyüktür." ifadelerini kullanıyor.
Ağaç eski tarihlerde açılan su kanallarıyla sulanıyordu
İran Kültürel Miras, El Sanatları ve Turizm Bakanlığı Eberkuh İlçe Müdürlüğü Uzmanı Müslim Furudi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, en az 4 bin yaşında olduğu tahmin edilen ağacın bölgenin en önemli tarihi ve kültürel varlığı olduğunu söyledi.
Yerli ve yabancı turistlerin ağaca büyük ilgi gösterdiğini aktaran Furudi, "Bu ağaçla ilgili dikkat çekici husus sulanması ve su kaynağıyla ilgilidir. Ağaç eski tarihlerde açılan su kanallarıyla sulanıyordu. Bunlardan biri daha birkaç sene öncesine kadar da kullanılabilen Nebadan Su Kanalı'ydı. Bu kanalların tarihinin de 2 bin 500 sene öncesine dayandığı belirtiliyor. Ağacın yaşının da bu nedenle çok daha fazla olduğunu düşünüyoruz." dedi.
Ülkedeki kuraklıktan etkilenmedi
Son yıllarda artan kuraklık ve çevresel felaketlerin ağaca etki etmediğini dile getiren Furudi, şunları söyledi:
"Bu ağaç için aktivistler ve sivil toplum kuruluşları özel çaba gösteriyor. Bakımı ve korunması için özel çalışma grupları oluşturuluyor. Bunun için muhtelif etkinlikler düzenleniyor ve gerekli her türlü adım atılıyor. Ağaç için gösterilen dayanışma çok önemli. Servi çok güçlü ve dirençlidir. O nedenle son yıllardaki kuraklıktan etkilenmedi. Halkın ilgisi olmasa ağaç bu şekilde sağlıklı kalmazdı."
Furudi, son yıllarda ağacın etrafına konulan aydınlatmaların daha fazla haşerenin oluşmasına yol açtığını ve duyarlı çevre örgütlerinin çabasıyla bu ışıkların tamamının kaldırıldığını aktardı.
İranlı yetkili, "Hâlihazırda ağacı düzenli olarak kontrol eden ve gerekli bakımını yapan uzmanlarımız var. Bu eseri tehdit eden tehlikelerden biri ortasında açılan yarıktır. Bu daha önce amatörce plastik malzemelerle kapatılmıştı, ancak hiç uygun olmayan bir yöntemdi. Ağacı tehdit eden en büyük tehlike budur." diye konuştu.
Dünya Mirası Listesi'ne girmeyi bekliyor
Eberkuh Servi Ağacı'nın UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alınması için birçok girişimde bulunduklarını belirten Furudi, şöyle devam etti:
"UNESCO Dünya Miras Listesi için çok ağır bir süreç işliyor ve bu çok zaman alıyor. Her sene bir ülkeden bir eser seçilerek listeye ekleniyor. Biz de sırada bekliyoruz. Kesinlikle kısa süre içinde Dünya Mirası Listesi'ne alınacaktır."
Bölge halkının dilek ve adak yeri olarak kabul ettikleri için önceleri ağaca bez parçaları bağladıklarını ve burada kurban kestiklerini aktaran Furudi, buna artık izin verilmediğini sözlerine ekledi.